Ziołolecznictwo jest jednym z najstarszych rodzajów medycyny. Najstarsze znane przykłady użycia ziół datowane są na kilkanaście tysięcy lat przed Chrystusem – śladowe ilości ziół leczniczych znajdowane są przy zwłokach z tego okresu.

Zioła mają szereg zastosowań, od kulinarnych, przez medyczne aż po duchowe. Najczęściej dzieli się je na spożywcze i medyczne.

Zioła spożywcze zazwyczaj dzielone są na zioła (z liści rośliny) i przyprawy – z dowolnej części rośliny. Od warzyw odróżnia je to że stosowane są najczęściej w małych ilościach i jako dodatek smakowy a nie podstawa posiłku. Do ziół spożywczych zaliczają się też niektóre krzewy (rozmaryn, Rosmarinus officinalis) i drzewa (wawrzyn szlachetny, Laurus nobilis). Niektóre rośliny dostarczają i ziół i przypraw, tak jak koper lub kolendra.

Chemikalia zawarte w ziołach mogą mieć znaczące efekty jeżeli chodzi o nasze ciała. Niektóre po spożyciu nawet małej dawki potrafią pokazać efekty, inne stają się toksyczne dopiero po spożyciu większej ilości. Dobrym przykładem tutaj mogą być napary z Dziurawca zwyczajnego lub pieprzu metystynowego, stosowane by zmniejszyć stres i przynieść ulgę cierpiącym na depresję. Stosowane powinny być jednak z umiarem ponieważ w większych ilościach mogą powodować niepożądane efekty. Zioło podobna substancja zwana Shilajit pomaga obniżyć poziom glukozy w krwi, a co za tym idzie jest przydatna dla cukrzyków. Charakterystyczne dla ziół medycznych jest to, że praktycznie każda część rośliny (łodygi, liście, korzenie, kwiaty, owoce, kora itd.) może zostać uznana za zioło.

Zioła pełnią też istotną funkcję w wielu religijnych rytuałach, np. w chrześcijaństwie – Mirra, Aletra lecznicza i Frankincense (żywica olibanum). W hinduizmie boska cześć oddawana jest Bazylii azjatyckiej, cenionej za lecznicze właściwości od wielu stuleci.

Oprócz wyżej wymienionych, niektóre zioła oprócz funkcji medycznych lub spożywczych stosowane są rekreacyjnie. Najlepszym przykładem są konopie indyjskie.

Zioła od zawsze stanowiły podstawę zdrowego odżywiania się. Nalewki ziołowe leczyły wiele przypadłości a intensywny smak i zapach zmieniał zwykły smak potraw w wyjątkowy. Stosunkowo nowym zastosowaniem dla ziół i ziołolecznictwa jest dieta detoks – oczyszczająca organizm z wszelkich zbędnych i szkodliwych substancji, często blokujących lub hamujących postępy innych diet. Kolejnym plusem stosowania tej diety jest potencjalna poprawa jakości naszej skóry, włosów i paznokci – olbrzymia część problemów z nimi związanych powinna zniknąć po „odtruciu” organizmu. Niektórzy naukowcy sceptycznie podchodzą do skuteczności tej diety, jest ona jednak zachwalana przez wielu dietetyków i specjalistów od medycyny naturalnej.

Podstawowe założenia diety detox są dosyć proste. Kluczowe, oprócz naturalnie wykluczenia pewnych grup pokarmowych z diety są picie dużej ilości wody i ograniczenie jedzenia do warzyw i owoców, najlepiej nie przetworzonych. Z mięs zalecane jest spożywanie tylko mięsa z indyka i ryby, jednak też w ograniczonej ilości. Absolutnie wykluczone jest spożywanie białego pieczywa, kawy i alkoholu. Dieta ta wsparta jest regularnym piciem wywarów ziołowych.