Zawał serca

zawał serca

Zawał serca jest najwyższym stadium choroby wieńcowej, mogącym skończyć się nawet zgonem. Kiedy w wyniku choroby wieńcowej dochodzi do niedokrwienia mięśnia sercowego, w dłuższym czasie doprowadza ono jego do martwicy ( zwanej popularnie zawałem).
Przyczynami zawału serca są ( poza chorobą wieńcową) : obrzęk zapalny lub alergiczny, zator żylny, krwotok pod błoną wewnętrzną (śródścienny), zakrzep śródnaczyniowy. Bezpośrednią natomiast przyczyną, wywołującą zawał może być duży wysiłek fizyczny, silny stres emocjonalny, przebyty uraz lub nagłe, znaczne wahanie ciśnienia tętniczego.

Czynniki ryzyka wystąpienia zawału dzieli się na dwie grupy –niezależne i zależne od kontroli człowieka (tzw. czynniki niemodyfikowalne i modyfikowalne). Do pierwszej grupy zalicza się uwarunkowania genetyczne, wiek ( zawał dotyka głównie osób w wieku średnim), płeć ( na zawał podatni są bardziej mężczyźni), a także zanieczyszczenie środowiska. Natomiast czynnikami ryzyka, na które możemy mieć wpływ są np. niewłaściwe nawyki żywieniowe, nadwaga, cukrzyca, brak ruchu, palenie tytoniu, niekontrolowane nadciśnienie tętnicze, stres. Zwalczając powyższe czynniki (najlepiej jednocześnie) zapobiega się rozwojowi miażdżycy, a dzięki temu obniża ryzyko wystąpienia zawału.

Rozpoczęcie reakcji zawałowej organizmu rozpoznaje się zwykle po bólu w klatce piersiowej i mostku. Występują także duszności, wymioty, stany podgorączkowe. Ponadto chory intensywnie się poci i popada w stany lękowe. Wstępne objawy bolesności promieniują następnie nie tylko do barków, pleców i nadbrzusza, ale także np. do żuchwy. Ból związany natomiast z samym zawałem trwa minimum 20 minut. Przeważnie jednak przeciąga się on do kilku godzin. Jego cechą charakterystyczną jest to, że nie można go zlikwidowań odpoczynkiem ani nitrogliceryną .

Zdarzają się jednak przypadki ( stanowiące około 20% ogółu), w których nie obserwuje się żadnych objawów zawału lub z jedynie niewielkimi, nietypowymi dolegliwościami( tzw. „zawały nieme”). Tego typu reakcje zawałowe spotykane są najczęściej wśród cukrzyków.
U tych osób przyczyną braku odczuwania bólu jest neuropatia cukrzycowa ( czyli zapalenie nerwów obwodowych).
Inną modyfikacją typowej reakcji zawałowej jest nagłe zatrzymanie krążenia doprowadzające do momentalnego zgonu mięśnia sercowego. W takim wypadku stosuje się defibrylację
( zastosowanie impulsu elektrycznego w celu pobudzenia do działania mięśnia sercowego).

Istotnym przy diagnozie zawału jest badanie EKG, pozwalające na dokładną lokalizację martwicy w mięśniu sercowym oraz rozpoznanie konkretnej tętnicy, której zawężenie go spowodowało. Następnym etapem jest samo leczenie, będące dość skomplikowanym procesem. Jego głównym celem jest udrożnienie zatkanej tętnicy, zwykle przy pomocy leków fibrynolitycznych. Ich działanie polega rozpuszczeniu skrzepu w tętnicy. W cięższych przypadkach stosuje się angioplastykę tętnicy wieńcowej (zabiegu poszerzającemu zawężone lub zamknięte w wyniku choroby naczynia krwionośne). Dodatkowo zastosowanie mają preparaty przeciwbólowe i przeciwzakrzepowe.

W profilaktyce antyzawałowej zwraca się szczególną uwagę na rzucenie palenia
(eliminacja istotnego miażdżyco rodnego czynnika), ścisła kontrola cukrzycy, a także ograniczenie pokarmów bogatych w tłuszcze i utrzymanie odpowiedniego poziomu wagi.