świnka

Choroba, określana potocznie nazwą „świnka”, jest nagminnym, bolesnym zapaleniem gruczołów ślinowych (tzw. ślinianek) , wywołującym obrzęk szczególnie okolic gardłowych. Najczęściej obejmuje ona gruczoły przyuszne (tzw. przyusznice), rzadziej natomiast podjęzykowe albo podżuchwowe. Z tą wirusowa chorobą zakaźna, występującą głównie w wieku dziecięcym, wiąże się także wysoka gorączka oraz objawy ze strony centralnego układu nerwowego.
Źródłem zakażenia choroby może być zarówno osoba już chorująca ( z widocznymi oznakami choroby), jak i osoby we wczesnym, jeszcze bezobjawowym stadium „świnki”, Świnką zarazić się można przede wszystkim na dwa sposoby: drogą kropelkową lub w bezpośrednim kontakcie z osobą chorą. Możliwe, aczkolwiek rzadsze, jest także zarażenie się chorobą poprzez kontakt pośredni – obcowanie z przedmiotami zawierającymi np. ślinę .
Wirus choroby dostaję się do organizmu przedostając się przez błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Tam też następuje jego namnożenie. Następnie, za pośrednictwem krwi, jest on rozsiewany do narządów wewnętrznych.
Objawy świnki pojawiają się etapowo. Pierwszy okres, tzw. okres objawów wstępnych, charakteryzuje się krótkim czasem trwania i mało charakterystycznymi oznakami. Zaobserwować w nim można u chorego pogorszenie stanu samopoczucia, popadanie w stan ogólnego rozbicia, obniżony apetyt, dreszcze wywołane podwyższoną temperaturą ciała. U dzieci natomiast pojawiają się dodatkowo bule brzucha oraz nudności.
Kolejnym, bardzo widocznym, etapem jest szybkie powiększenie się gruczołów ślinowych. Może ono mylnie być wiązane z zapaleniem ucha środkowego. Zazwyczaj obrzęk pojawia się równomiernie po obu stronach. Istnieją jednak przypadki, kiedy jest on jednostronny – wówczas obrzmienie drugiej ślinianki pojawia się do 48 godzin później. W tym okresie obserwuje się nadal utrzymanie poprzednich objawów, tzn. złego samopoczucia, zmęczenia, osłabienia , a także stanu gorączki. Nie jest ona jednak silna i utrzymuje się krótko – maksymalnie do tygodnia czasu. Ponad to czynnikiem towarzyszącym narastającemu obrzękowi jest towarzyszący spożywaniu kwaśnych potraw ból gardła.
W brew pozorom, wirus świnki nie atakuje jedynie gruczoły ślinowe. Poza nimi może on zająć dodatkowo także i inne narządy takie jak: tarczyca, trzustka, jajniki, gruczoły sutkowe, jądra i najądrza, a także ośrodkowy układ nerwowy. W związku z tym choroba może dawać różnego rodzaju powikłania.
Najpopularniejszym powikłaniem, dotykającym zwłaszcza osoby dorosłe, chorujące na świnkę, jest zapalenie jąder lub trzustki.
Innym znaczącym powikłaniem jest tzw. świnkowe zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych i mózgu, pojawiające się w około 15% przypadków. Rozpoznać je można po objawach takich jak ból głowy i wymioty pojawiające się do 7 dni po zapaleniu ślinianek. Możliwe jest także zapalenie ośrodkowego układu nerwowego, które nie daje objawów wskazujących zachorowanie na świnkę, a może doprowadzić do trwałego uszkodzenia nerwu słuchowego kończącego się jednostronna głuchotą.

Świnka należy do grupy chorób, po przebyciu których organizm nabywa trwałą odporność (ponowne zachorowanie jest więc niemożliwe). Występuje ona przeważnie
w okresie dziecięcym, jednak nie wcześniej niż po 6 -8 miesiącu życia dziecka. Jest to wynik posiadania przez niemowlęta przeciwciał ochronnych, przekazanych mu przez matkę.

W leczeniu świnki nie stosuje się konkretnych leków na tę chorobę ( tzw. środków swoiście działających). Leczenie jest więc objawowe, kładące nacisk na częste dostarczanie płynów oraz płukanek doustnych. Zaleca się także stosowanie okładów działających rozgrzewająco na ślinianki.

W celu zapobiegania zarażeniu świnką izoluje się osobę chorą przez około 9 dni
(okres utrzymania się objawów klinicznych). Osoby, które przebyły już tę chorobę mogą bez przeszkód kontaktować się z chorym, gdyż dzięki nabyciu odporności swoistej ponowne zachorowanie u nich jest niemożliwe. Natomiast osoby, które choroby nie przebyły, powinny unikać bezpośredniego kontaktu z zarażonym oraz z jego rzeczami osobistego użytku.
Ponad to obecnie w profilaktyce choroby coraz częściej stosuje sę szczepienia ochronne.